Reactie pleegzorgorganisaties op het rapport ‘pleegkinderen uit beeld’

“Vertrouwen begint bij verantwoordelijkheid – voor én met elkaar”

Het rapport ‘Pleegkinderen uit beeld’ van de Inspectie Gezondheidszorg en Jeugd (IGJ) schetst een beeld van pleegzorg waar het voor veruit de meeste pleegkinderen en pleeggezinnen goed gaat. Maar ook waar structurele risico’s bestaan die onaanvaardbaar kunnen zijn voor kinderen in kwetsbare situaties. Jeugdzorg Nederland en aangesloten pleegzorgorganisaties nemen deze bevindingen uiterst serieus. Pleegzorgorganisaties zijn zich bewust van de zorgen in de samenleving over de veiligheid van kinderen in pleeggezinnen, mede naar aanleiding van de ernstige gebeurtenissen in Vlaardingen. Juist daarom voelen zij de noodzaak om verantwoordelijkheid te nemen én uit te spreken wat er beter moet en wat daarvoor nodig is.

Veel gaat goed – dankzij betrokken professionals en pleegouders

De inspectie geeft duidelijk aan dat voor de overgrote meerderheid van de pleegkinderen en pleeggezinnen pleegzorg goed verloopt. Pleegzorgbegeleiders en pleegouders tonen dagelijks een enorme betrokkenheid en deskundigheid. De waardering van pleegkinderen – gemiddeld een 8,3 voor hun pleegzorgbegeleider – is een krachtig en hoopvol signaal.

Bestuurslid Nicolien Van den Berg: “Wij zien dagelijks een enorme toewijding bij pleegouders die zich met liefde inzetten voor kinderen die (tijdelijk) niet bij hun eigen ouders kunnen wonen. Die inzet verdient alle erkenning. Tegelijkertijd mag deze betrokkenheid nooit een reden zijn om de ogen te sluiten voor wat nog niet goed genoeg gaat.”

De veiligheid van kinderen moet altijd voorop staan

Het rapport laat zien dat bij de vijf onderzochte pleegzorgorganisaties het zicht op de veiligheid van pleegkinderen tekortschiet, dat 1-op-1-contact met kinderen onvoldoende structureel is georganiseerd, en dat signalen van onveiligheid soms te laat of niet scherp genoeg worden opgepakt. “Dat raakt ons diep ,want kinderen in pleegzorg moeten kunnen vertrouwen op bescherming, op nabijheid én op professionele alertheid” benadrukt Van den Berg.

Ook moet er meer ingezet worden op goed functionerende zorgteams van verschillende betrokkenen bij het gezin, navolgbare dossiervoering en methodisch werken aan concrete hulpverleningsdoelen. Hier ligt een duidelijke opgave; bij pleegzorgorganisaties, maar ook bij de manier waarop het systeem ons in staat stelt om die verantwoordelijkheid goed te nemen.

Wat we zelf (moeten) doen

Pleegzorgorganisaties erkennen dat er zaken zijn die binnen de eigen invloedssfeer kunnen en moeten verbeteren:

Het goed volgen van richtlijnen en protocollen.
Het versterken van de samenwerking met jeugdbescherming, wijkteams en andere partners.
Het organiseren van structureel en betekenisvol contact met  pleegkinderen en inzet van onafhankelijk vertrouwenspersonen en informele steunfiguren voor kinderen.
Het verbeteren van de verslaglegging op navolgbaarheid via overzichtelijke en toegankelijke elektronische dossiers.
Afgelopen maanden zijn hierin duidelijke stappen gezet aan de hand van een verbeteragenda, zowel op landelijk als organisatieniveau.

Wij kunnen dit niet alleen

Tegelijkertijd is het belangrijk te onderstrepen dat de grenzen van wat binnen pleegzorg mogelijk is, zijn bereikt. Een tekort aan pleeggezinnen, te hoge caseloads, ontoereikende tarieven en te weinig ruimte om aanvullende specialistische hulp in te kunnen zetten, leiden ertoe dat pleegzorgorganisaties soms niet anders kunnen dan suboptimale keuzes maken.

Van den Berg reageert hierop namens alle pleegzorgorganisaties: “Dat is onacceptabel, maar het is geen onwil. Het is een direct gevolg van een stelsel dat onder druk staat. Hoe hard we ook ons best doen; pleegzorgorganisaties hebben niet de middelen of de mandaten om deze complexe problemen alleen op te lossen.”

Jeugdzorg Nederland roept daarom gemeenten, rijksoverheid en samenwerkingspartners op om hun rol te pakken:

• Investeer structureel in pleegzorg, zodat passende begeleiding, aanvullende interventies en extra expertise wél tijdig geboden kunnen worden.
• Herzie wet- en regelgeving waar nodig, bijvoorbeeld bij pleegoudervoogdij.
• Creëer voldoende ruimte voor jeugdbeschermers en pleegzorgbegeleiders om hun werk goed en zorgvuldig te doen.

Kinderen mogen nooit tussen wal en schip vallen

De oproep is helder: de kwaliteit en veiligheid van pleegzorg kunnen beter. Hiervoor is nodig dat álle partijen hun verantwoordelijkheid nemen, bepleit Van den Berg namens Jeugdzorg Nederland.  “Wij zetten ons hier voor de volle 100% voor in omdat ieder pleegkind het recht heeft om op te groeien in een veilige, liefdevolle en stabiele omgeving. Of dat nu tijdelijk is of voor de lange termijn. Vertrouwen van onze kinderen en gezinnen, maar ook van de samenleving, moeten we verdienen – elke dag opnieuw. Daar zetten pleegzorgorganisaties en pleegzorgbegeleiders zich met toewijding voor in, maar dat kunnen we niet alleen doen.”

Lees hier de reactie van de gecertificeerde instellingen op het inspectierapport van IGJ en IJenV.

---